Τα αρχέγονα

και ακίβδηλα ύδατα του

Τσιάρα

Τα αρχαία ΰδατα είναι το πρωταρχικό συστατικό της δημιουργίας. Είναι η μεγάλη ρέουσα δύναμη και η μητέρα όλων των εκφάνσεων της ύπαρξης. Μια παγκόσμια μήτρα που τροφοδότησε αλλά και συνεχίζει να τροφοδοτεί με ζωή ολόκληρο τον πλανήτη.

Το νερό, με τη συνεχή ροή του, έχει πράγματι διαγράψει ένα τεράστιο ταξίδι σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, ακριβώς όπως η αγνή και ανιδιοτελής τέχνη έχει ως απώτερο σκοπό και καθήκον να επικοινωνεί με όλον τον πλανήτη ικανοποιώντας έτσι το αίτημα μιας παγκόσμιας συλλογικής συνεύρεσης.

Τα αρχαία ΰδατα του Φίλιπ Τσιάρα έρχονται ακριβώς να υπογραμμίσουν με χαρακτηριστικό τρόπο την οικουμενικό χαρακτήρα της τέχνης.

Ο Τσιάρας διαλέγει το νερό ως την πρώτη ΰλη (ρπιπτ πιαΐεπα), η οποία ούτως ή άλλως πρωταγωνιστεί στις περισσότερες θεματικές του ενότητες. Η απεικόνιση του νερού στο έργο του Τσιάρα μας βοηθεί να ανακαλέσουμε στο γνωστικό μας πεδίο τον πρωταρχικό συμβολισμό της γέννησης αλλά και μας επιτρέπει να φωτίσουμε τον σκοτεινό και μυστηριώδη βυθό των υδάτων.

Στους πίνακες του Τσιάρα, θα δούμε την θάλασσα να συνδιαλλέγεται με τον ουρανό στο πλαίσιο μιας μυστηριακής και αρχέγονης σχέσης. Πράγματι ο Ουρανός, η αρσενική αρχή, συναντά τη θάλασσα, τη Μεγάλη Μητέρα. Έτσι παρατηρούμε ότι, με το χρωματικό ίιπρτδίο του Τσιάρα, αποκαλύπτεται μια σχέση που στιγματίζεται από άκρως ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά.

Μερικοί πίνακες από την ενότητα ”Ασηιιτ Αηάαι” αναπαριστοΰν μια άγρια αλλά ταυτόχρονα όμορφη πάλη του φωτός με το νερό, του ουρανού και της θάλασσας. Ένα αρχέγονο σκίρτημα της μεγάλης ρέουσας δύναμης του νερού, που σαν ηφαίστειο που εκρήγνυται σκορπά την υδάτινη λάβα του στον φωτεινό ορίζοντα. Υπάρχουν κάποιες έντονες στιγμές στη χρωματική παλέτα του Τσιάρα, που πραγματικά δεν είσαι σε θέση να γνωρίζεις αν το φως εισδύει στο νερό ή το νερό μέσα στο φως, λες και γίνεται μια κρυφή συνδιαλλαγή, λες και καταργείται ο ορίζοντας για να συγκαλύψει ένα αρχέγονο μυστικό. Όλα γίνονται ένα και το ένα όλα, για να θυμηθούμε το αρχαίο ρητό του Ηράκλειτου. Πράγματι, τα πάντα ρει, όλα ρέουν, κινούνται, συγκρούονται, ζουν και συναγωνίζονται στο πλαίσιο μιας αρμονικής αντίθεσης. Ο αρσενικός Ουρανός φλερτάρει με τη θηλυκή Θάλασσα. Είναι μια σχέση αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης. Πράγματι ο Τσιάρας άλλοτε βάφει το νερό κόκκινο όταν ο καυτός ήλιος εκφράζει τα θερμά του πάθη, άλλοτε μαύρο όταν το φως απειλεί και είναι δεδομένη μια οδυνηρή σύγκρουση και άλλοτε μπλε τυρκουάζ όταν η θάλασσα δείχνει να διεκδικεί, να επιβάλλεται και να έχει το πάνω χέρι στην όποια συναλλαγή της με το φως. Σε όποια περίπτωση όμως, στους πίνακες του Τσιάρα ακούει κανείς διαρκώς τον πυκνό ήχο του υδάτινου χάους και αφουγκράζεται την ομορφιά της ανεξάντλητης και ατελείωτης κίνησης του νερού.

Από την άλλη, το νερό του Τσιάρα δίνει την κρυστάλλινη εντύπωση του θρυμματισμένου γυαλιού. Κι αυτό γίνεται γιατί έτσι αποδίδεται στο έπακρο, ο κρότος της διάσπασης, ο θόρυβος μιας μεγάλης εκρηκτικής γέννησης. Και είναι αλήθεια ότι από τη διάσπαση και την αποσύνθεση προκύπτει ένα σύνολο δυνατοτήτων, από τη διάσπαση γεννιούνται τα πρωταρχικά υλικά της δημιουργίας. Μιας δημιουργίας που φυσικά περικλείει, ως απαραίτητα συστατικά της, την κίνηση και τον θόρυβο.

Έτσι, το χρώμα και η φόρμα στην ζωγραφική μανιέρα του Τσιάρα, παράγουν ήχο. Τους πίνακες του, δεν τους βλέπει μόνον κανείς, αλλά τους ακούει, τους αφουγκράζεται, τους νοιώθει.. Ακούει τον πηχτό και αλλεπάλληλο ήχο του βυθού, τον κρυστάλλινο κρότο μιας κρυφής παρθενογένεσης.

Εν κατακλείδι, μέσα στον συνεχώς μεταβαλλόμενο υδάτινο κόσμο του Τσιάρα φαίνεται να ζεί ένα μυστικό που δεν θα μας αποκαλυφθεί ποτέ γιατί έτσι θα πάψει να μας συγκινεί η μαγεία του άγνωστου και του ανεξερεύνητου. Η μαγεία της μυστηριακής, ανεκδήλωτης αλλά και ακατάληπτης προέλευσης της ίδιας της ζωής.

Γιάννης Κ. Οικονομίδης

Νέα Υόρκη, Ιούλιος 2003