Interview Syrago Tsiaras with Philip Tsiaras in Greek

Συραγώ Τσιάρα

Κύριε Τσιάρα, 9α θέλαμε να ξέρουμε,,.,

Philip Tsiaras

Συραγώ, με συγχωρείς που σε διακόπτω, αλλά μη μου μιλάς σε παρακαλώ στον πληθυντικό, με κάνει να αισθάνομαι πολύ μεγάλος και σα να απευθύνεσαι σε κάποιον άλλο μέσα στο δωμάτιο.

Σ.Τ

Εντάξει, λοιπόν, ΡΝΙίρ

Μία από τις ερωτήσεις που μου έρχονται αυθόρμητα στο μυαλό είναι – τι γίνεται με σένα;

Κάνεις ζωγραφική, σχέδια, γλυπτά, ασχολείσαι με το γυαλί, με τη φωτογραφία, γράφεις ακόμη και ποίηση. Τόσα πολλά αντικείμενα μαζί, τι ακριβώς συμβαίνει;

Ρ.Τ

Λοιπόν, αν ήμουν δέντρο

Σ.Τ

Ναι;

Ρ.Τ

Θα ήμουν ελιά

Σ.Τ

Και αν ήσουν φρούτο;

Ρ.Τ

Θα ήμουν διόσπυρος

Σ.Τ

Για συνέχισε

Ρ.Τ

Αν ήμουν ζώο, που είμαι μερικές φορές, θα ήμουν γαλάζιος μονόκερως.

Αν ήμουν πλανήτης – θα ήμουν ο Πλούτωνας Αν ήμουν ψάρι -θα ήμουν Τίγρης Καρχαρίας που ονειρεύτηκε να γίνει πεταλούδα Έχεις την εικόνα;

Σ.Τ

Οχι ακριβώς, αλλά ο συνδυασμός των επιλογών σου μου ακούγονται σαν ένα ανθρώπινο τεστ του ΡοΓδοΙιαοΐΊ,

Ρ.Τ

Αυτό μου φαίνεται καλό, ο Νλ/ογΙίοΙ θα το επιδοκίμαζε. Ίσως, αυτό που προσπαθώ να σου πω είναι ότι όσο το εξετάζεις οδηγείσαι σε λαβύρινθο.

Σ.Τ

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ξεδιαλύνουμε τα πράγματα, Είσαι Έλληνας στην καταγωγή, γεννημένος στην Αμερική με αγγλοσαξονική παιδεία. Γιατί φωτογραφίζεις Έλληνες μετανάστες;

Ρ.Τ

Αυτό είναι που μου αρέσει -μια εύλογη ερώτηση που της ταιριάζει μία απίθανη απάντηση, Ας προσπαθήσω να γίνω πιο σαφής.

Οταν ρώτησαν τον ΡαόΙο ΝθΓυόα γιατί έγραψε ποιήματα για την Ισπανία και όχι για “τα μεγάλα ηφαίστεια της χώρας που τον γέννησε”, της Χιλής (έζησε στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου) είπε,

“Ελάτε να δείτε το αίμα στους δρόμους,

Ελάτε να δείτε το αίμα στους δρόμους Ν/θπιγθ α νθΓ Ια δαπρΓθ θπ Ιαδ σαΙΙοδ”

Τι προσπαθώ να πω μ’ αυτό;

Δεν ξέρω, αλλά ακούγεται καλό!

Οχι, ξέρω. Προσπαθώ να πω ότι η ανάγκη για δημιουργία είναι καταιγιστική, εθιστική, σε τυφλώνει, και όταν σε καταλαμβάνει το πάθος της δημιουργίας, όλα κινούνται γύρω από αυτό. Η ικανότητά σου να διακρίνεις το Λογικό συσκοτίζεται, ο Λόγος για τον οποίο κάνεις κάτι σου είναι έτσι κι αλλιώς άγνωστος, τον καιρό που το κάνεις. Πρέπει να περάσουν χρόνια για να ανακαλύψεις γιατί αντί να ζωγραφίσεις το μεγαλείο του ΟΓαπό Οαπγοπ έπρεπε να ξεντυθείς δημόσια, ως ένα είδος θεραπείας!

Σ.Τ

Θέλεις να πεις ότι το Ραιτιϋγ ΑΙόυιη ήταν ένα είδος ΘθδΐαΙ! ψυχοθεραπείας για σένα;

Ρ.Τ

Οχι, μάλλον θυμίζει περισσότερο ΡανΙον. Έβαζα την οικογένειά μου, χωρίς να το συνειδητοποιώ, να υποδύεται τις φαντασιώσεις μου κάθε φορά που μια μικρή αόρατη καμπανούλα χτυπούσε! Και βέβαια, μ’ αυτό τον τρόπο οι καλλιτέχνες εξοικονομούν χρήματα, ξεμπερδεύουν με τους ψυχίατρους αφού εξορκίζουν τους δαίμονές τους με την τέχνη. Και οι σύγχρονοι Έλληνες κάνουν, θαρρώ, κάτι αντίστοιχο πηγαίνοντας στα μπουζούκια, εκτονώνουν το άγχος τους σπάζοντας πιάτα ή ρίχνοντας λουλούδια -αν και δε νομίζω ότι τους βγαίνει πιο φτηνά!

Σ.Τ

Ας αφήσουμε τα μπουζούκι για λίγο και ας μιλήσουμε για ζωγραφική.

Αγαπάς το χρώμα.

Ρ.Τ

Ναι, πράγματι. Γιατί, είναι έγκλημα;

Σ.Τ

Οχι, απλά το λέω αυτό για να τονίσω την αγάπη και το πάθος σου για το χρώμα αν και δε σε θεωρώ κολορίστα καλλιτέχνη. Εσύ πως βλέπεις τον εαυτό σου;

Ρ.Τ

Αγαπώ το χρώμα τόσο που μου ρχεχαι να το φάω.

Αλλά οι αγριόχοιροι της σύγχρονης τέχνης φαίνεται ότι προτιμούν το γκρίζο. Με έχουν αποκαλέσει στο παρελθόν κολορίστα, όπως και άλλα χειρότερα πράγματα, αλλά αυτός ο χαρακτηριομός δεν με περιγράφει ικανοποιητικά. Για μένα, ο κολορίστας είναι ένας καλλιτέχνης που ασχολείται λιγότερο με το θέμα και τις ιδέες και περιοσότερο με τη μορφολογική και αφηρημένη δύναμη του χρώματος. Θα ήταν όμως σκληρό να μη θεωρήσουμε τον ΡοΐάΚο καλλιτέχνη του χρώματος. Ο χαρακτηρισμός κολορίστας δεν είναι αρκετά άτακτος για μένα. Θα προτιμούσα να με θεωρούν έναν εικονοποιό, έναν υπνωτιστή!

Σ.Τ

Και τα 3απά\Λ/ίοΐΊθ5, πως εμφανίζονται;

Ρ.Τ

Λοιπόν, αν σκεφτεί κανείς όλη την ενέργεια που έχει διοχετευτεί σε εκατομμύρια δισδιάστατους, επίπεδους πίνακες, σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν όγκο, να φανούν τρισδιάστατοι, φαίνεται ως φυσική εξέλιξη να στοιβάζεις και να συνδυάζεις πίνακες σε ένα υβριδικό αντικείμενο. Πρόκειται για ένα νέο καλλιτεχνικό είδος, πλούσιο στη δισδιάστατη επιπεδότητά του και συγχρόνως γλυπτό έργο. Η ονομασία δαπόννίσΐΊθδ παραπέμπει αυτόματα σε κάτι αμερικάνικο, δημοφιλές. Εξάλλου, μ’ αρέσει να τρώω σάντουιτς.

Σ.Τ

Ας μιλήσουμε για κατηγορίες. Αν και δε σου αρέσει να σε κατηγοριοποιούν, μας έχεις δώσει αρκετές. Λευκοί Πίνακες, δαπάννίοϊτθδ, Κεραμικά, Γυαλί, Μπρούτζινα, Τοπολογίες. Υπάρχουν αρκετές Τοπολογίες ’ στην έκθεση και εκτείνονται σε όλα τα βασικά σου θέματα, τα Αλογα, τα Αεροπλάνα, τα Βάζα, τα Κεφάλια. Τι γίνεται μ’ αυτές;

Ρ.Τ

Οι Τοπολογίες είναι έργα που καλύπτουν την επιφάνεια της εικόνας με διαφορετικά επίπεδα πληροφοριών σε σχέση με το χώρο. Είναι σα να προσπαθείς να διακρίνεις μέσα από τα σύννεφα την πεδιάδα, ενώ βρίσκεσαι στο αεροπλάνο σε ύψος 1000 μέτρων. Είναι το ορθολογιστικό συστατικό ενός δικτυωτού πλέγματος και των αρχιτεκτονικών σημείων που συνδυάζονται με την συγκινησιακή, χειρονομιακή ζωγραφική. Οι Τοπολογίες στεγάζουν τα θέματά μου σε ένα διάφανο κέλυφος κινούμενων πληροφοριών. Και είναι επίσης όμορφες οπτικά!

Σ.Τ

Προσπαθείς να φτάσεις σε έναν καινούργιο τρόπο επικοινωνίας, σε μια καινούργια γλώσσα;

Ρ.Τ

Για μένα όλες οι καλλιτεχνικές μορφές συνδέονται με τον χαρακτήρα μου. Μου φαίνεται φυσικό να κινούμαι από τη μία μορφή στην άλλη. Αλλά, όσο εύκολο κι αν το κάνω να φαίνεται -δεν είναι ποτέ έτσι.

Οι καλλιτέχνες πάντοτε αγωνίζονται να ανακαλύψουν πρωτότυπους τρόπους για να ανακαλύψουν μία εικόνα εκ νέου, όπως οι μαθηματικοί ψάχνουν να βρουν ένα σύστημα για να εξηγήσουν το σάμπαν. Η πίεση να είσαι πρωτότυπος σε μια εποχή παγκόσμιας, αυτόματης επικοινωνίας είναι πιθανώς δυσανάλογη με την αναζήτηση της ποιότητας. Ομορφιά και Αλήθεια, αρχαιοελληνικές έννοιες που υπέφεραν πολλά εξαιτίας της μόδας και των φτηνών διαφημιστικών κόλπων.

Ζω, όμως, μέσα στην εποχή μου και αποδέχομαι την πρόκληση του να είμαι σύγχρονος χωρίς να επιτρέπω στον ζήλο μου να με οδηγήσει σε συμβιβασμούς. Είναι δύσκολο να μείνεις πιστός στις αρχές σου, μπροστά στο δέλεαρ του καινούργιου. Για έναν νέο καλλιτέχνη το να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του είναι δύσκολο από μόνο του, καθώς η φύση σου σε καλεί να είσαι ανοιχτός σε νέες πληροφορίες, στην εποχή σου, στην ενέργεια και τις ιδέες της γενιάς σου. Ο βαθμός στον οποίο παραμένει ένας καλλιτέχνης αληθινός στην πορεία του, ενώ παράλληλα είναι ανοιχτός στην ενέργεια των καιρών, πραγματικά ανοιχτός, αυτό είναι που θα τον προσδιορίσει τελικά.

Σ.Τ

Διακρίνω στη δουλειά σου μία έντονη διάθεση για πειραματισμό και εξερεύνηση. Η δουλειά σου δε δεσμεύεται από την παράδοση. Η ευκολία με την οποία μετακινείσαι από το ένα υλικό στο άλλο περικλείει ένα συνδυασμό φυσικότητας και ασέβειας. Αυτό είναι κάτι στο οποίο ασκείσαι μέσω της παιδείας;

Ρ.Τ

Το γεγονός ότι κατ’ ουσίαν είμαι αυτοδίδακτος στα εικαστικά ήταν για μένα ένα δώρο, παρότι δεν το γνώριζα καν. Η συστηματική διδασκαλία έχει την τάση να προσδίδει μεγάλες διαστάσεις στην παράδοση, πράγμα απαραίτητο άλλωστε για να διατηρήσει ένα σώμα γνώσεων και μία μέθοδο κατανόησής τους. Καθώς όμως δημιουργείς και μεταδίδεις κώδικες και συστήματα αντίληψης ταυτόχρονα παρεμποδίζεις ένα μέρος της δημιουργικότητας το οποίο για να επιβιώσει πρέπει να ανατρέψει την παράδοση. Αυτό που λέω δεν είναι αντί – ακαδημαϊκό. Απλώς, μερικές φορές απαιτείται να κάψεις την αποθήκη που βρίσκεται μπροστά σου για να ανακαλύψεις το ωραίο δάσος που κρύβεται πίσω.

Σ.Τ

Ας μιλήσουμε λίγο παραπάνω για το ΡαιπίΙγ ΑΙόυππ. Υπάρχει ένα κοινό που ενδιαφέρεται ιδιαίτερα γι’ αυτή τη δουλειά σου στην Ελλάδα. Μόλις πρόσφατα εκδόθηκε ένα βιβλίο στην Ιταλία από τον οίκο ΟοπΐΓαδΤο με τις φωτογραφίες. Σου πήρε δέκα περίπου χρόνια η ενασχόληση μ’ αυτό τον κύκλο. Πρόκειται για ένα σώμα έργων που διακρίνονται για την παραδοξότητα, το πάθος, αλλά και την ειρωνεία τους. Ωστόσο, τις βρίσκω εξίσου τρυφερές.

Ρ.Τ

Χαίρομαι γι’ αυτό. Πράγματι, βλέποντας αυτές τις φωτογραφίες μετά από καιρό καταλαβαίνω πως όταν κανείς έχει αγαπηθεί πολύ είναι ικανός για όλα. Και, αν και η οικογένειά μου δεν είχε ποτέ αυνειδητοποιήσει την ψυχολογική δυναμική αυτών των φωτογραφιών, η ανοιχτή συμμετοχή τους, ο ενθουσιασμός με τον οποίο μοιράζονταν τα δικά μου ενδιαφέροντα, ακόμα και αν αυτό τους προκαλούσε αμηχανία, είναι δείγμα ανώτερης νοημοσύνης.

Σ.Τ

Πράγματι απαιτούν γενναιοψυχία, αλλά και ως σύλληψη, μου δίνουν την αίσθηση ότι αναφέρονται γενικότερα στο θέμα της διασποράς, αν και το ελληνικό στοιχείο είναι τόσο έντονο.

Ρ.Τ

Νομίζω ότι είναι αλήθεια, αλλά εκτός απ’ αυτό, το γεγονός ότι επιστρέφω στην Ελλάδα, σε ένα εθνικό πολιτιστικό ίδρυμα, με αυτές τις φωτογραφίες, έχει για μένα μία προσωπική αξία. Το ότι εγώ, ο γιος μιας αριστερής οικογένειας με αντάρτικο παρελθόν, που εκδιώχθηκε από την Ελλάδα μετά τον πόλεμο για πολιτικούς λόγους, επιστρέφω σήμερα ως επίτιμος προσκεκλημένος της κυβέρνησης αυτής της χώρας, αποδεικνύει ότι η τέχνη ξεπερνά την πολιτική, ότι είναι πιο αγνή από τους ανθρώπους και ότι η Ελλάδα μπορεί να προσεγγίσει και να επανακτήσει τα χαμένα της παιδιά.

Σ.Τ

Ναι, και το’ χει ήδη κάνει. Πώς αισθάνεσαι γι’ αυτό;

Ρ.Τ

Αισθάνομαι πως έφτασε πια η ώρα μου για να βρεθώ εδώ. Με τιμά η επιλογή φυσικά, και αισθάνομαι την ευθύνη να δώσω κάτι πίσω. Νομίζω ότι όλοι οι Έλληνες που βρίσκονται έξω από την Ελλάδα αισθάνονται αυτή τη νοσταλγία με κάποιο τρόπο.